Službeni glasnik BiH, broj 71/23

Na osnovu člana 4. stav (2), člana 21. stav (2) Zakona o mjeriteljstvu Bosne i Hercegovine ("Službeni glasnik BiH", broj 19/01), člana 7. stav (1) tačka a), i člana 9. stav (2) Zakona o osnivanju Instituta za mjeriteljstvo Bosne i Hercegovine ("Službeni glasnik BiH", broj 43/04), a u vezi sa članom 16. Zakona o upravi ("Službeni glasnik BiH", br: 32/02, 102/09 i 72/17), direktor Instituta za mjeriteljstvo Bosne i Hercegovine donosi

PRAVILNIK


O MJERITELJSKIM USLOVIMA ZA MJERNE BOCE

I .OPŠTE ODREDBE

Član 1.
(Predmet)

Pravilnikom o mjeriteljskim uslovima za mjerne boce (u daljnjem tekstu: Pravilnik) propisuju se mjeriteljski uslovi za mjerne boce koje se upotrebljavaju kao mjerni spremnici ( u daljem tekstu: mjerne boce), odgovornosti za pakiranje i puštanje u promet, mjeriteljski nadzor, referentne metode za ispitivanje, označavanje i popis nazivnih količina za mjerne boce, kao i dozvoljena odstupanja stvarne od nazivne količine.

Član 2.
(Primjena)

(1) Ovaj Pravilnik se primjenjuje na mjerne boce mjeriteljskih karakteristika (oblik i ujednačenost kvaliteta proizvodnje) koje se mogu koristiti kao mjerne boce čiji sadržaj može biti izmjeren sa dovoljnom tačnošću imaju takve mjeriteljske karakteristike (oblik i ujednačenost kvaliteta proizvodnje) da se mogu koristiti kao mjerne boce odnosno da njihov sadržaj može biti izmjeren sa dovoljnom tačnošću kada su napunjene do određenog nivoa ili do određenog procenta ukupne zapremine.

(2) Ovaj Pravilnik se primjenjuje na mjerne boce koje se općenito nazivaju bocama, a izrađeni su od stakla ili neke druge tvari čija čvrstoća i postojanost oblika pružaju jednake mjeriteljske karakteristike kao i staklo ukoliko:

a) su takvi spremnici začepljeni ili ih se može začepiti, a namijenjeni su za skladištenje, prijevoz ili isporuku tekućina;

b) imaju nazivnu zapreminu od 0,05 L do 5 L.

Član 3.
(Termini i definicije)

(1) Izrazi koji se koriste u ovom Pravilniku imaju sljedeća značenja:

a) Pretpakirani proizvodi su proizvodi u bilo kakvoj ambalaži koji su pakovani i zatvoreni bez prisustva kupca, a čiju količinu nije moguće mijenjati bez otvaranja i oštećenja ambalaže;

b) Pretpakirani proizvodi se odnose na mjerne boce koje su izražene u jedinici za zapreminu volumena ( litar, mililitar );

c) Pretpakirani proizvod se sastoji od pojedinačnog proizvoda i ambalaže u kojoj je zapakovan;

d) Paker je fizičko ili pravno lice koje je odgovorno za pakovanje pretpakiranog proizvoda;

e) Uvoznik je fizičko ili pravno lice koje je za obavljanje djelatnosti odgovorno za puštanje pretpakiranog proizvoda na tržište;

f) Imenovana pravna lica se imenuju od strane Instituta za mjeriteljstvo Bosne i Hercegovine (u daljem tekstu: Institut) za obavljanje nadzora nad količinama pretpakiranih proizvoda koji se nalaze u prometu ili tek treba da se stave u promet;

g) Stvarna količina pretpakiranog proizvoda je ona količina koju taj proizvod sadrži;

h) Srednja vrijednost stvarne količine je srednja vrijednost količine predhodno upakovanog koja predstavlja količnik zbira stvarne količine određenog broja uzoraka pretpakiranog proizvoda i tog broja pretpakiranog proizvoda;

i) Negativno odstupanje je količina za koju je stvarna količina manja od nazivne količine;

j) Serija pretpakiranog proizvoda je sastavljena od svih pretpakiranih proizvoda istog tipa i istog obima proizvodnje, pakovanih na istom mjestu na koje se primjenjuje postupak ispitivanja radi provjere ispunjenosti mjeriteljskih zahtjeva;

k) Mjerne boce su posude koje su izrađene od stakla ili drugog materijala koji ima istu čvrstinu i postojanost i pruža iste metrološke karakteristike kao i staklo;

(2) Drugi izrazi koji se upotrebljavaju u ovom Pravilniku, a nisu definisani u ovom članu, imaju opšta značenja u oblasti mjeriteljstva definisana Zakonom o mjeriteljstvu Bosne i Hercegovine i podzakonskim aktima proizašlim iz navedenog Zakona

II .MJERITELJSKO-TEHNIČKI ZAHTJEVI

Član 4.
(Zahtjevi za mjerne boce)

(1) Mjerne boce se karakterišu sljedećim zapreminama koje su uvijek određene na tempereturi od 20 ºC:

a) Nazivna zapremina V_n je zapremina koja je označena na boci. To je zapremina tečnosti za koju se smatra da je mjerna boca sadrži kada je napunjena u uslovima upotrebe za koje je namjenjena.

b) Ukupna zapremina je zapremina tečnosti koju mjerna boca sadrži kada je napunjena do vrha.

c) Stvarna zapremina je zapremina tečnosti koju mjerna boca sadrži kada je napunjena tačno pod uslovima koji teoretski odgovaraju nazivnoj zapremini.

(2) Postoje dvije metode punjenja mjernih boca:

a) do konstantnog nivoa;

b) do konstantnog praznog prostora.

(3) Razlika između teoretskog nivoa punjena do nazivne zapremine i nivoa ukupne zapremine odnosno razlika između ukupne zapremine i nazivne zapremine koja prestavlja zapreminu ekspanzionog prostora ili zapreminu praznog prostora, mora biti konstantna za sve mjerne boce istog tipa odnosno oblika.

(4) Kod mjerenja stvarne zapremine sadržaja mjerne boce, sa odgovarajućom tačnošću, uz uobičajne mjerne nesigurnosti pri punjenju, posebno sa tačnošću koja se zahtjeva u ovom Pravilniku, na temperaturi od 20 ºC i pod navedenim uslovima u ovom Pravilniku, dozvoljena odstupanja (negativna ili pozitivna) između stvarne i nazivne zapremine V_n data u skladu sa Tabelom 1.

Tabela 1:



(5) Maksimalno dozvoljena odstupanja za ukupnu zapreminu su ista kao maksimalna dozvoljena odstupanja za nazivnu zapreminu. Maksimalno dozvoljena odstupanja se ne mogu statistički koristiti, odnosno ukupna zapremina i nazivna zapremina ne mogu uvijek imati maksimalna odstupanja.

(6) Stvarna zapremina mjerne boce se provjerava na temperaturi od 20 ºC određivanjem količine vode koju boca stvarno sadrži kada je napunjena do nivoa koji teoretski odgovara nazivnoj zapremini. Mjerne boce mogu biti provjerene i posredno metodom ekvivalentne tačnosti

III. NATPISI I OZNAKE

Član 5.
(Označavanje mjernih boca)

(1) Na mjerne boce proizvođač stavlja oznaku kojom se na jasan i nedvosmislen način može identifikovati.

(2) Znak proizvođača mjernih boca predlaže proizvođač, a odobrava Institut na osnovu zahtjeva proizvođača.

(3) Zahtjev mora sadržavati:

a) Opis i sliku znaka proizvođača;

b) Izjava o izvornosti znaka;

c) Tehničku dokumentaciju o mjernim bocama;

d) Izjavu o ispunjenosti ovih zahtjeva.

(4) Institut u roku od 30 dana od dana prijema zahtjeva provjerava da li takvu oznaku upotrebljava neki drugi proizvođač za označavanje mjernih boca, odnosno da li je ispunjen uslov iz stava (1) ovog člana.

(5) Specifičnosti vezane za natpise i oznake mjernih boca navedene su u Aneksu II.

(6) Oznake iz ovog člana stavljaju se na način da se izbjegne zabuna sa oznakama iz ovog člana stav (1), i to znacima iste najmanje visine kao za označavanje nazivne zapremine.

(7) Na mjerne boce se mogu staviti i druge oznake, pod uslovom da ne stvaraju zabunu u odnosu na natpise i oznake koji su obavezni.

(8) Paker, uvoznik ili ovlašteni zastupnik je dužan da o svojoj djelatnosti obavijesti nadležnu entitetsku instituciju za mjeriteljstvo pod okriljem Vlade Federacije BiH ili Vlade Republike Srpske (u daljem tekstu: entitetske institucije za mjeriteljstvo).

Član 6.
(Mjeriteljski nadzor koji obavljaju entitetske institucije za mjeriteljstvo, tržišna inspekcija ili imenovana pravna lica)

(1) Mjeriteljski nadzor o ispunjavanju zahtjeva ovog Pravilnika se provodi kontrolom nad mjernim bocama. Kontrolne preglede obavljaju entitetske mjeriteljske institucije, tržišna inspekcija ili imenovana pravna lica, uzorkovanjem u prostorijama pakera, ili ako to nije moguće u prostorijama uvoznika ili njegovog zastupnika u Bosni i Hercegovini.

(2) Kontrolni pregled uzorkovanjem se provodi u skladu sa metodom kontrole kvaliteta. Učinkovitost kontrole mora biti usporediva sa rezultatima referentnih metoda za kontrolu, kao što je navedeno u članu 7. ovog Pravilnika.

Član 7.
( Referentna metoda za kontrolu)

(1) Uzorak mjenih boca istog oblika i iste proizvodnje uzimaju se iz serije koja odgovara jednosatnoj proizvodnji. Ako rezultat provjere serije koja odgovara jednosatnoj proizvodnji nije zadovoljavajući, obavlja se drugo ispitivanje koje se bazira na uzorku iz serije koja odgovara dužem periodu proizvodnje ili na rezultatima zabilježenih na kontrolnim kartama proizvođača čija je proizvodnja bila predmet pregleda entitetskih institucija za mjeriteljstvo.

(2) Broj mjernih boca koje čine uzorak je 35 ili 40, u zavisnosti od dvije metode vrednovanja rezultata iz člana 9. ovog Pravilnika.

Član 8.
( Mjerenje zapremine mjernih boca koje čine uzorak)

(1) Zapremine mjernih boca koje čine uzorak mjere se na sljedeći način:

a) Mjerne boce se mjere prazne u prvom koraku;

b) Zatim se pune se vodom na 20 ºC poznate gustine, do nivoa punjenja koji odgovara metodu punjenja koji se koristi;

c) Zatim se mjere pune u drugom koraku;

d) Provjera se radi na mjernim instrumentima na kojima je ostvarena mjerna sljedivost.

( 2) Greška u mjerenju zapremine ne smije biti veća od 1/5 ( jedne petine) maksimalnog dozvoljenog odstupanja koje odgovara nazivnoj zapremini mjerne boce.

Član 9.
(Vrednovanje rezultata)

Vrednovanje rezultata vrši se u skladu sa Aneksom III ovog Pravilnika.

Član 10.
(Znak "з" )

(1) Znak "з" stavlja se na mjernu bocu za koju se statističkim uzorkovanjem u prostorijama proizvođača proizvođača ili ako to nije primjenjivo, u prostorijama uvoznika ili njegovog zastupnika u Bosni i Hercegovini, primjenom referentne metode iz člana 7. ovog Pravilnika, utvrdi da ispunjava zahtjeve iz ovog Pravilnika.

(2) Mjerne boce označene znakom "з" (obrnuto slovo epsilon) koji ima oblik kao u Aneksu I ovog Pravilnika, postavlja proizvođač i time potvrđuje da mjerne boce ispunjavaju zahtjeve iz ovog Pravilnika.

Član 11.
(Stavljanje na tržište)

(1) Mjerne boce stavljaju se na tržište Bosne i Hercegovine samo ako su označene propisanim oznakama i natpisima u skladu sa zahtjevima sadržanim u Aneksu II ovog Pravilnika.

(2) Pravna lica i poduzetnici, koji u skladu sa ovim Pravilnikom proizvode i/ili pune, odnosno stavljaju na tržište pretpakirane proizvode, moraju uskladiti aktivnosti sa ovim Pravilnikom od dana njegovog stupanja na snagu

Član 12.
(Aneksi)

Sastavni djelovi ovog Pravilnika su Aneksi I, II i III.

IV. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 13.
( Usklađivanje)

(1) Ovim Pravilnikom vrši se usklađivanje s odredbama Direktive Vijeća od 19. decembra 1974. o usklađivanju zakonodavstava država članica u odnosu na boce koje se upotrebljavaju kao mjerni spremnici (75/107/EEZ).

(2) Navođenje odredbi Direktive iz stava (1) ovog člana vrši se isključivo u svrhu praćenja i informiranja o preuzimanju pravne tečevine EU u zakonodavstvo Bosne i Hercegovine.

Član 14.
(Prelazne i završne odredbe)

(1) Sve aktivnosti pravnih osoba koje su započete a nisu okončane do dana stupanja ovog Pravilnika će se okončati sukladno odredbama ovog Pravilnika .

(2) Propisi Federacije Bosne i Hercegovine, Republike Srpske i Brčko Distrikta Bosne i Hercegovine usaglasit će se sa ovim Pravilnikom u roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu.

Član 15.
(Stupanje na snagu)

Ovaj Pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku BiH".

Broj 01-02-2-1016-1/23
3. oktobra 2023. godine
Sarajevo

Direktor
Instituta za mjeriteljstvo
Bosne i Hercegovine
Milica Ristović Krstić, s. r.